Nάρκες στον «Καλλικράτη»

Σε ναρκοθετημένο έδαφος φαίνεται να κινείται ήδη το σχέδιο Καλλικράτης, χωρίς μάλιστα ακόμα να έχει παρουσιαστεί επισήμως ο νέος χάρτης της αυτοδιοίκησης. Τις επόμενες ημέρες ο υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης θα δώσει σε δημόσια διαβούλευση τον νέο διοικητικό χάρτη της Ελλάδας, όμως μέχρι και την τελευταία στιγμή τα παζάρια και οι πιέσεις τόσο από βουλευτές όσο και από στελέχη της αυτοδιοίκησης συνεχίζονται, με κύριους πρωταγωνιστές βουλευτές και δημάρχους του κυβερνώντος κόμματος οι οποίοι επιθυμούν να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα προς όφελος της περιοχής που βρίσκεται στη σφαίρα επιρροής τους.

Σε όλους τους νομούς της χώρας πλην της Αττικής και της Θεσσαλονίκης οι συνενώσεις βασίστηκαν σε κάποιο από τα μοντέλα που είχε επεξεργαστεί το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η προσπάθεια δεν θα προσκρούσει σε τοπικές αντιδράσεις. Μάλιστα ορισμένοι δήμοι έχουν ήδη κινητοποιηθεί δυναμικά και έχουν διεξάγει άτυπα δημοψηφίσματα.

Συνενώσεις «φωτιά»
Πάντως οι μεγαλύτερες αντιδράσεις και πιέσεις φαίνεται ότι θα εμφανιστούν στους Νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης, οι οποίο είχαν μείνει εκτός των συνενώσεων του σχεδίου Καποδίστριας.

Για παράδειγμα στην Αττική βρίσκεται σε εκκρεμότητα το αν θα ενωθεί η Αγία Βαρβάρα με το Χαϊδάρι, αν ο Ρέντης θα ενωθεί με τη Νίκαια ή τον Πειραιά, όπως επίσης και τα «παντρέματα» της δυτικής και ανατολικής Αττικής όπου υπάρχουν δήμοι χρεωμένοι ή με αρκετά εσωτερικά προβλήματα που φαίνεται να μην τους θέλει κανένας γειτονικός τους. Σε αυτή την κατηγορία είναι οι Δήμοι Ζεφυρίου και Αρτέμιδας, ενώ ο εύρωστος αλλά μικρός Δήμος των Θρακομακεδόνων είναι έτοιμος να κηρύξει αντάρτικο αν επιβεβαιωθεί το σενάριο της συνένωσής του με τον Δήμο Αχαρναίων.

Παρόμοιες καραμπόλες της τελευταίας στιγμής υπάρχουν και στις περιοχές της Α’ και Β’ Θεσσαλονίκης όπου οι συζητήσεις θα συνεχιστούν μέχρι την τελευταία στιγμή και ενδεχομένως ακόμα και μετά την παρουσίαση του νομοσχεδίου.

Εντονες αντιδράσεις τοπικών αρχόντων σε Μακεδονία και Θράκη
Μεγάλες αντιδράσεις μεταξύ των τοπικών αρχόντων της Θεσσαλονίκης πυροδοτεί ο «Καλλικράτης». Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Β. Παπαγεωργόπουλος επιμένει να υπάρξουν μητροπολιτικές αρμοδιότητες στην πόλη. Τις εντονότερες αντιδράσεις έχουν διατυπώσει οι δήμαρχοι Αμπελοκήπων και Ελευθερίου - Κορδελιού.

Στον Ν. Αλεξανδρούπολης οι τοπικοί δήμαρχοι αντιστέκονται στις συνενώσεις, με το επιχείρημα ότι ο νομός έχει μεγαλύτερη έκταση από τους υπόλοιπους. Στον Ν. Καβάλας ο πρόεδρος της ΤΕΔΚ φέρεται να προτείνει να μη σπάσει η επαρχία Παγγαίου στα δύο. Στον Ν. Δράμας η ΤΕΔΚ ζητάει να παραμείνει η κατάσταση ως έχει.

Εντονο παρασκήνιο υπάρχει και στον νομό Σερρών. Για τις έδρες των νέων δήμων φαίνεται να ερίζουν στον Ν. Κιλκίς και ιδίως στον υπό δημιουργία δήμο Πολύκαστρου - Αξιούπολης - Γουμένισσας - Ευρωπού - Λιβαδίων.

Στον Ν. Ημαθίας μήλον της Εριδος έχει γίνει η Βεργίνα, ενώ στην Πιερία εμφανίζονται αντιδράσεις στους δήμους Κολινδρού και Πιερίων. Στον Ν. Κοζάνης είναι αρκετές οι αντιδράσεις στις συνενώσεις με πιο σθεναρή στον δήμο Βελβεντού. Στον Ν. Φλώρινας αντιδρούν οι κοινότητες Νυμφαίου και Πρεσπών.

«Αντάρτικο» στη Θεσσαλία, όχι σε δήμους -«μαμούθ» στην Ηπειρο
Στον νομό Λάρισας αντίθετη στον «Καλλικράτη» είναι η Τσαριτσάνη, που αντιδρά στη συνένωσή της με την Ελασσόνα. Οι δήμαρχοι Κάτω Ολύμπου και Ευρυμενών Λάρισας, μαζί με τον δήμαρχο Ανατολικού Ολύμπου Πιερίας Αστέριο Χονδρόπουλο, ζητούν από κοινού τη δημιουργία ενός δήμου που θα εκτείνεται από το Λιτόχωρο Πιερίας ως το Στόμιο Λάρισας.

Στη Μαγνησία οι δήμαρχοι Ιωλκού, Πορταριάς και ο κοινοτάρχης Μακρινίτσας έχουν ήδη εκφράσει την αντίθεσή τους με τον Καλλικράτη και δήλωσαν ότι δεν επιθυμούν να συνενωθούν με τον δήμο Βόλου. Ο δήμαρχος Νέας Αγχιάλου δεν επιθυμεί την ένταξή του στον μεγάλο δήμο του Αλμυρού, και θέλει να αποτελέσει χωριστό δήμο. Να παραμείνει κοινότητα το Τρίκερι επιθυμεί ο πρόεδρός της.

Στα Τρίκαλα ήδη οι δήμαρχοι Γόμφων, Πιαλείων, Καλλιδένδρου, Κόζιακα και Φαλώρειας εξέφρασαν την αντίθεσή τους στην πρόταση για ενσωμάτωση των δήμων τους στους δήμους Τρικκαίων και Πύλης και προτείνουν τη δημιουργία και τρίτου δήμου που θα απλώνεται από τον Πηνειό μέχρι τον Κόζιακα. Στην Καρδίτσα οι αντιδράσεις έχουν να κάνουν κυρίως με την ισχυροποίηση των δήμων Σοφάδων και Παλαμά μετά τη συνένωσή τους με μικρότερους γειτονικούς.

23 δήμοι στη Στερεά, με φωνές της Αράχωβας
Οπως σε όλη τη χώρα, έτσι και στη Στερεά Ελλάδα, όπου οι 93 δήμοι θα γίνουν 23, βασικό κριτήριο υπήρξε η αναλογικότητα. Οι μεγαλύτεροι πληθυσμιακά νομοί θα βρεθούν με περισσότερους δήμους και αυτό φυσικά προκύπτει δια...γυμνού οφθαλμού στη σύγκριση του νέου χάρτη της Φθιώτιδας και της Φωκίδας. Βασικό κριτήριο ωστόσο για το σχεδιασμό του νέου χάρτη στη συγκεκριμένη περιφέρεια υπήρξε η ορεινή μορφολογία κάποιων νομών, ιδιαίτερα της Ευρυτανίας (οι 11 δήμοι γίνονται 2) και της Φωκίδας (από 14 οι δήμοι γίνονται 3).

Στους δύο αυτούς νομούς κριτήριο είναι τουλάχιστον οι έδρες των δήμων να έχουν εύκολη πρόσβαση. Ιδιαίτερες εντάσεις για τη γενική φιλοσοφία των νέων συνενώσεων δεν καταγράφονται, παρά μόνο για το πού τελικά θα ορισθούν οι έδρες των δήμων και ποια θα είναι η νέα ονομασία τους.

Στη Βοιωτία η εκκρεμότητα της τελευταίας στιγμής είναι αν η Θήβα θα αποτελέσει τον τέταρτο υπερδήμο ή αν τελικά μαζί με τις Πλαταιές θα γίνουν ο 5ος αυτόνομος δήμος του νομού. Αντιδράσεις υπάρχουν από την πλευρά της Αράχωβας, που χάνει την αυτονομία της.

Στην Εύβοια, τέλος, μεγάλο ρόλο έπαιξε η μορφολογία του νησιού, αφού ως γνωστόν, η διαδρομή από τη βόρεια στη νότια πλευρά μπορεί να διαρκέσει ώρες ολόκληρες.

Δυτική Ελλάδα, Πελοπόννησος και ο γρίφος των Επτανήσων
Για τα Επτάνησα η γενική αρχή όπου νησί και ένας δήμος φαίνεται να προκαλεί έντονες αντιδράσεις, ιδιαίτερα στην Κεφαλονιά αλλά και στην πολυπληθή Κέρκυρα. Στο νησί των Φαιάκων θέλουν να πιστεύουν ότι μέχρι την τελευταία στιγμή κάτι θα γίνει και θα ληφθεί υπόψη η μεγάλη έκταση του νησιού και οι μεγάλες αποστάσεις που χωρίζουν π.χ. τη Λευκίμμη από την Κέρκυρα.

Στην Κεφαλονιά τοπικοί παράγοντες επιθυμούν την αναβίωση της «τετράπολης», να δημιουργηθούν δηλαδή τέσσερις νέοι δήμοι, ανάλογα με τα φυσικά και... ιστορικά «διαχωριστικά» του νησιού. Για την ένταση των αντιδράσεων στην Κεφαλονιά βασικό ρόλο θα παίξει η απαρέγκλιτη εφαρμογή του κανόνα, αφού τυχόν εξαιρέσεις αλλού θα πυροδοτήσουν «κεφαλλονίτικη εξέγερση».

Στη Δυτική Ελλάδα ο «Καλλικράτης» θα δημιουργήσει ένα δήμο-μαμούθ. Πρόκειται για το νέο δήμο Αγρινίου, ο οποίος θα προκύψει με την συνένωση άλλων 7 δήμων μεγάλης γεωγραφικής έκτασης. Στην Αχαΐα θα προκύψουν 5 νέοι δήμοι από τους 23 υπάρχοντες. Το ιστορικό χωριό των Παπανδρέου Καλέντζι, από κοινότητα που είχε παραμείνει, εντάσσεται πλέον σε ένα νέο δήμο στης περιοχή της Τριταίας.

Στην Αργολίδα και συγκεκριμένα στην Επίδαυρο, εντοπίζονται οι πιο σθεναρές αντιδράσεις για τον «Καλλικράτη» στην Πελοπόννησο. Η Επίδαυρος λόγω ιστορίας, επιμένει να διατηρήσει την πλήρη αυτονομία της. Κόρινθος, Λακωνία, Μεσσηνία και Αρκαδία βλέπουν τον «Καλλικράτη» να δημιουργεί νέους δήμους στα όρια των παλιών επαρχιών. Αντιδράσεις υπάρχουν περισσότερο στο επίπεδο των τοπικιστικών διενέξων. Στην Αρκαδία υπάρχει το ενδεχόμενο την ύστατη ώρα να υιοθετηθεί το αίτημα της Τρίπολης και να παραμείνει ο 5ος αυτόνομος δήμος του νομού.

Λιγότεροι από είκοσι οι νέοι δήμοι στην Κρήτη
Σε δραστική μείωση των δήμων της Κρήτης στους 15 ή 20 από τους 72 ΟΤΑ που υπάρχουν σήμερα αναμένεται να προχωρήσει η κυβέρνηση, σχεδιάζοντας το χωροταξικό του «Καλλικράτη» στο νησί.

Η κυβέρνηση έχει καταλήξει, όπως έγινε γνωστό, στη βασική «φόρμα» του χάρτη, ενώ την ίδια στιγμή ασκούνται παρασκηνιακές πιέσεις από τοπικούς παράγοντες για τα γνωστά «κόψε - ράψε», αφού οι αιρετοί της τοπικής αυτοδιοίκησης στις συνεδριάσεις των ΤΕΔΚ του νησιού απέτυχαν να συνδιαμορφώσουν προτάσεις για το χωροταξικό των δήμων.

Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν ήδη εκδηλωθεί διχογνωμίες και διαξιφισμοί για «σενάρια» δήμων που ακούγονται ή είναι σε επεξεργασία, αλλά εκτιμάται ότι οι όποιες αντιδράσεις εκδηλωθούν θα πάρουν δημόσιο χαρακτήρα μετά την επίσημη παρουσίαση του χωροταξικού χάρτη από την κυβέρνηση.

Πάντως, βετεράνοι της πολιτικής στην Κρήτη εκτιμούν ότι όσο μεγαλύτερα είναι τα σχήματα των δήμων τόσο μικρότερες θα είναι οι αντιδράσεις και οι...κραδασμοί θα απορροφηθούν ευκολότερα.

Οι δήμαρχοι πάντως, των μαρτυρικών Δήμων Βιάννου (Ηρακλείου), Ανωγείων (Ρεθύμνου) και Καντάνου (Χανίων) έχουν διαμηνύσει στην κυβέρνηση ότι δεν θα δεχτούν συνενώσεις, αλλά επιθυμούν να μείνουν αυτόνομοι για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης.

Νομός Ηρακλείου: Από τους 26 δήμους στον νομό η κυβέρνηση φέρεται να έχει καταλήξει στους 7, χωρίς όμως να αποκλείεται το ενδεχόμενο να γίνουν τελικά 5.

Δεν αποκλείεται, όπως συζητείται, να γίνει ένας μεγάλος ενιαίος υπερδήμος στην πεδιάδα της Μεσσαράς, πρόταση που έχει τεθεί από τοπικούς παράγοντες.

Επίσης, δεν αποκλείεται οι δύο μικροί Δήμοι Αρχανών και Νίκου Καζαντζάκη να ενωθούν τελικά με τον Δήμο Ηρακλείου ή με άλλους δήμους της ενδοχώρας.

Συναίνεση και αντιδράσεις
Ο δήμαρχος Αρχανών έχει ζητήσει τη συνένωση των δύο δήμων με τον Δήμο Αστερουσίων και να αποτελέσουν ξεχωριστεί ενότητα. Επίσης, ο δήμαρχος Καστελίου έχει εκφράσει τη διαφωνία του στη συνένωση με Αρκαλοχώρι, Βιάννο, Θραψανό, όπου σχεδιάζεται το νέο διεθνές αεροδρόμιο, ζητώντας να συνενωθεί ο δήμος του με τους παραλιακούς της Χερσονήσου - Μαλίων.

Ο δήμαρχος Αλικαρνασσού έχει εκφράσει την άρνησή του να ενταχθεί ο δήμος του στον Δήμο Ηρακλείου, ζητώντας συνένωση με τους παραλιακούς - τουριστικούς Δήμους Χερσονήσου - Γουβών - Μαλίων. Ο δήμαρχος Βιάννου ζητεί την αυτονομία του δήμου του για λόγους ιστορικούς.

Νομός Χανίων: Από τους 24 δήμους στον νομό η κυβέρνηση φέρεται να έχει καταλήξει στους έξι, χωρίς αποκλείεται να γίνουν ακόμη λιγότεροι.

Ωστόσο, δεν αποκλείεται, για ακόμη δραστικότερη μείωση των δήμων, στον νομό να υπάρξει επιπλέον συνένωση των Δήμων Σελήνου - Κισσάμου και των άλλων όμορων δήμων, όπως επίσης και άλλες συνενώσεις προς τα αριστερά και νότια του Δήμου Χανίων.

Νομός Ρεθύμνου: Από τους 11 Οργανισμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον νομό, η κυβέρνηση σχεδιάζει να ιδρύσει τέσσερις, έναν δήμο ανά επαρχία. Ομως δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο τελικά να γίνουν μόνο δύο, ο δε βουλευτής Ρεθύμνου του ΠΑΣΟΚ Μανόλης Οθωνας έκανε πρόταση, ολόκληρος ο νομός να γίνει ένας δήμος! Στην περίπτωση που επικρατήσει η άποψη για ακόμα μεγαλύτερες «περικοπές» δήμων, τότε θεωρείται ως σίγουρη η συνένωση των Δήμων Μυλοποτάμου με τον Δήμο Ρεθύμνου και συνενώσεις αντίστοιχα των Δήμων Αγίου Βασιλείου και των Δήμων Αμαρίου.

Νομός Λασιθίου: Στο Λασίθι από τους εννέα Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η κυβέρνηση σχεδιάζει την ίδρυση τεσσάρων ή ακόμα και τριών δήμων.

Ο Δήμος Οροπεδίου, ως ιστορικός και απομονωμένος, φέρεται να παραμένει αυτόνομος, χωρίς να αποκλείεται τελικά η συνένωσή του με τον Δήμο Μεραμβέλου.

Μποφόρ στο βόρειο Αιγαίο, νηνεμία σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα
Εντονες αντιδράσεις στο αξίωμα οτι κάθε νησί, ακόμη και μεγάλο, πρέπει να αποτελέσει έναν ενιαίο δήμο, καταγράφονται στη Λέσβο, και κατά δεύτερο λόγο στη Χίο.

Σύσσωμοι οι τοπικοί παράγοντες, νομάρχης, δήμαρχοι και η ΤΕΔΚ του νησιού αντιδρούν έντονα στο ενδεχόμενο μεγάλες πόλεις, όπως η Μυτιλήνη, το Πλωμάρι, η Ερεσσός, ο Μόλυβος, να εξελιχθούν σε έναν εναιάιο δήμο. Χαμηλότερης έντασης είναι οι αντιδράσεις στη Χίο, όπου η Τοπική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων υποστηρίζει ως ενδεδειγμένη εξέλιξη τη δημιουργία δύο δήμων στο νησί.

Αντίθετα, πολύ κοντά στη λογική του ενός νησιωτικού δήμου, δίχως εντάσεις, βρίσκονται η Σάμος και η Ικαρία.

Στις Κυκλάδες τώρα, μοναδικά «αγκάθια», χωρίς ωστόσο να προκαλούν ίδιας έντασης αντιδράσεις με αυτές του βορείου Αιγαίου, είναι η ένωση της Ανάφης με τη Σαντορίνη, της Κιμώλου με τη Μήλο και της Αντιπάρου με την Πάρο. Κι αυτό εξαιτίας κυρίως της δυνατότητας πρόσβασης από νησί σε νησί. Στα Δωδεκάννησα, τέλος, δεν έχουν καταγραφεί αντιδράσεις, αφού στην πελιοψηφία τους θα συνεχίσουν τα ισχύοντα του «Καποδίστρια».

ΦΩΦΗ ΓΙΩΤΑΚΗ - ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΕΛΙΔΗΣ